“Hai sắc hoa ti-gôn” – Một huyền thoại văn chương qua thời trang và phụ kiện

Hơn tám mươi năm qua, bài thơ “Hai sắc hoa ti-gôn” của T.T.Kh vẫn là một hiện tượng văn học độc đáo đã làm tổn hao giấy mực, công sức người cầm bút và mối quan tâm đặc biệt của người yêu thơ. Mãi cho đến hôm nay, dư luận vẫn băn khoăn không biết nhà thơ  ẩn danh T.T Kh là ai và  ‘người ấy’ của tác giả cũng chưa ai biết rõ trong khi bốn áng tình thư tha thiết lâm ly vẫn chưa hết làm chạnh lòng bao người trong xã hội thi ca.

Người ta còn nhớ, vào đầu mùa Trung Thu năm 1937, trên tuần báo Tiểu thuyết thứ Bảy  do Vũ Đình Long làm chủ bút tại Hà Nội, có đăng truyện ngắn “Hoa Ti-gôn” của nhà văn Thanh Châu (1912-2007). Hơn một tháng sau, tòa soạn nhận được một phong bì dán kín trong đó chỉ vỏn vẹn có bài thơ “Hai sắc hoa ti-gôn” bên dưới ký tên T.T. Kh…, do một thiếu phụ đẹp khoảng 20 tuổi, dáng nhỏ bé, vẻ thùy mỵ, nhưng có nét mặt u buồn, mang đến gửi cho chủ bút tờ báo. Đây là lần duy nhất người thiếu phụ ấy xuất hiện. Sau đó, T.T.Kh gửi tiếp đến tòa soạn báo này một bài thơ nữa có nhan đề: “Bài thơ thứ nhất” và bài thơ “Đan áo” có ghi đề tặng riêng Thâm Tâm gởi đăng tờ Phụ nữ thời đàm (1938). Và vào ngày 30 tháng 10 năm 1938, T.T.Kh gửi đăng thêm “Bài thơ cuối cùng” cũng trên báo Tiểu thuyết thứ Bảy. Như vậy là có tất cả 4 bài thơ của T.T.Kh.

Thiên tình sử lâm ly ngang trái theo nhiều người nghĩ là được hình thành từ truyện ngắn “Hoa Ti-gôn” của nhà văn Thanh Châu.  Đó là chuyện tình buồn của một nghệ sĩ: Họa sĩ Lê Chất mượn cớ đi tìm cảnh đẹp sáng tác để tìm lại một thiếu nữ yêu kiều chàng mới gặp chiều hôm trước. Khi đạp xe ngang qua một biệt thự cũ tường mái rêu phong, tình cờ chàng bắt gặp một cô gái dưới giàn hoa ti-gôn. Thiếu nữ mặc áo cánh lụa, đôi má hồng tươi với vẻ đẹp đài các rất hiếm hoi, khiến ai trông thấy một lần là không sao quên được. Thiếu nữ vô tình, mãi tới khi sắp vào nhà, mới trông thấy có người đứng nhìn lén mình. Từ đó, hôm nào chàng họa sĩ cũng đạp xe vào làng Mọc nhưng thiếu nữ thấy động là lẫn vào nhà ngay. Lê Chất được gặp nàng vài lần nữa rồi thôi, ngôi nhà hình như vắng người, chỉ còn thấy có một bác cao tuổi cuốc cỏ ở trong vườn. Nỗi nhớ nhung cứ ngày ngày triền miên đến với chàng họa sĩ cả trong giấc mơ. Một mùa đông trời se sắt lạnh, họa sĩ Lê Chất mang giá vẽ đi sáng tác ở vùng Vân Nam phủ. Trong một bữa tiệc đông vui tấp nập khách mời, chàng chợt gặp lại người xưa. Đã tám năm qua, chàng quên sao được khuôn mặt người mình thầm thương trộm nhớ. Mai Hạnh là tên người thiếu nữ, và nàng đã lấy một người chồng quyền thế giàu sang.

Những ngày sau, cuộc tình lãng mạn nẩy nở. Nàng hay đến chỗ trọ thăm chàng. Hai người yêu nhau và như sống trong cơn mê. Mai Hạnh dù cố chống chọi lại với cuộc tình ngang trái nhưng sau cùng nàng cũng nhận lời cùng Lê Chất sắp đặt để cả hai người cùng trốn đi xa. Nhưng cuối cùng sợ người đời khinh bỉ, họ hàng hai bên bị tai tiếng, Mai Hạnh đành nén nỗi đau thương trong lòng từ chối chàng. Cuộc tình chấm dứt. Bốn năm sau, chàng họa sĩ đa tình Lê Chất được báo tin: nàng đã mất.

Từ sau ngày đặt lên nấm mộ người yêu những dây hoa ti-gôn màu máu với hình quả tim vỡ cho đến cuối đời, cứ đến mùa hoa ti-gôn nở, không buổi sáng nào chàng không mua một ôm hoa ti-gôn tươi thắm về để thay cho hoa cũ trong phòng vẽ của chàng…

“Tất cả qua đi, chỉ còn lại văn hóa” (Tout s’oublie, seule la culture reste) là cái vĩnh hằng của con người, trong đó có nghệ thuật văn chương. Cho đến hôm nay, những vần thơ bất hủ của T. T. Kh dù chưa hẵn là kiệt tác, cũng đã đi vào văn học sử và trái tim của công chúng yêu thi ca. Nhà phê bình Hoài Thanh cũng có ý kiến : Có kẻ không ngần ngại cho những bài thơ ấy là áng thơ kiệt tác.

Đốt lò hương cũ, tìm lại dư hương nghệ thuật của một thời vang bóng, thiển nghĩ ta cũng không nhất thiết phải băn khoăn về nguồn cội nhân thân của một tác giả -như kiểu điều tra hình sự – mà vì một lý do nào đó rất cần sự yên ổn cho tâm hồn, T.T.Kh đã cố ý ẩn danh khi khai sinh ra đứa con tinh huyết của mình. Có lẽ điều cần có là những phút lắng đọng tâm tư để thưởng thức trọn vẹn giai điệu ngọt ngào và hương sắc ngọt ngào những áng tình thư của T.T.Kh. Hôm nay trân trọng ca ngợi kiệt tác và tài hoa của T.T. Kh, có lẽ ta hãy tạm quên đi mọi băn khoăn về lai lịch nhà thơ, để trả lại tất cả về vị trí đặc biệt của một huyền thoại văn chương.

Huyền thoại văn chương ấy lần đầu tiên ở thời hiện đại được chọn để “tái sinh” qua thời trang và phụ kiện cùng tên “Hai sắc hoa Tigon” với hình ảnh Sonia- cô gái Ba Lan trong sáng ngọt ngào – tượng trưng cho sắc hoa trắng thủa đang yêu và Lily – cô gái Việt giàu cảm xúc- tượng trưng cho sắc hoa đỏ thẫm khi tình yêu lỡ làng.